Gezien: Zaterdag 11 maart 2023; Minitheater Middelburg; ‘Afterparty’, tragikomedie van Franks Houtappels; Het Middelburgs Theater; Regie: Koen Mijnheer; Spel; Ploneke Scholtsz, Barbara Kouwijzer, Karin Adriaanse, Rein Borcheld.
Geslachtsverandering was zo’n veertig jaar geleden nog een besmuikt onderwerp. Wie daar toen voor koos, had een moeilijke route te gaan en kon op weinig begrip rekenen. Of ‘kiezen’? Er is geen sprake van ‘kiezen’. Wie dagelijks ervaart in het verkeerde lichaam te zijn geboren, heeft geen keus. Voor zo iemand kan het leven pas beginnen als ‘die fout bij de geboorte’ is hersteld. Dat is de belangrijkste boodschap van de tragikomedie ‘Afterparty’ in de uitvoering van het Middelburgs Theater. Een ervaren speelster als Barbara Kouwijzer weet dat met een indringende monoloog in haar rol als Corine volledig duidelijk te maken. Zelfs wie bij het onderwerp ‘geslachtsverandering’ de hakken wat in het zand zet, wordt gedwongen te luisteren en voelt dat er enig begrip groeit. Mooi als een toneelstuk dat teweeg kan brengen.
In ‘Afterparty’ draait om drie vrouwen. Twee van hen (Corine en April) bevochten destijds een geslachtsverandering. Zij hebben daar nooit spijt van gehad, want werden gelukkig als vrouw, ondanks de strijd (financieel en medisch) die ze er voor moesten leveren. Voorheen waren ze dansers in een nachtclub. Na vele jaren ontmoeten ze elkaar weer in een luxe hotel in Casablanca. Corine is daar samen met haar vriendin Frieda, die het geheim van Corines vroegere leven niet kent. Vooral April verkeert inmiddels in de ‘Afterparty’ van haar leven. Zij worstelt met ouder worden en is haar status en bezit verloren, nadat haar rijke man haar heeft gedumpt. Ook Frieda is verlaten door haar echtgenoot. Hij heeft weliswaar netjes gewacht tot zij genezen was van borstkanker, maar is er toen resoluut vandaar gegaan. De vrouwen ontmoeten elkaar diverse keren in de hotelbar waar de ober gretig bereid de bubbels veelvuldig inschenkt. Rein Borcheld geeft de ober – in mooie passende outfit – de juiste professionele toewijding en afstandelijkheid. Dat levert een lekker schrijnend, maar wel wat veel herhaald, contrast op met de larmoyante April, invoelend vertolkt door Ploneke Scholtsz.
Naast ‘wat meer begrip’ levert ‘Afterparty’ bij mij ook veel vragen op. Tekst en regie bieden me de antwoorden niet. Hoe zit het met de seksuele verhouding tussen Corine en Frieda? Is er echt alleen sprake van vriendschap? Maar Corine geniet van het vrouw zijn en geeft openlijk blijkt van het genot als zij een man verliefd op haar wist te maken. Hoe leeft zij nu dan? En verder: waarom dat eerbetoon aan die toenmalige chirurg, wiens werk toch behoorlijk wat nazorg vergde om volwaardig als vrouw te kunnen functioneren? En – misschien wat zeurderig – maar toch de vraag: Waarom wordt Frieda zo overdreven tuttig neergezet in een herfstjapon die absoluut niet past in dat warme Casablanca? En met die verschrikkelijke handtas waar ze aan vast gegroeid lijkt te zitten? Een kwestie van ‘rode rozen rood kleuren’? Tuurlijk, Frieda leeft eenvoudig met een baan als caissière – waar je overigens niet per definitie ‘tuttig’ voor hoeft te zijn – en nog steeds verlangend naar haar ex. Dat horen we allemaal via de tekst en Karin Adriaanse geeft haar ook de passende intonatie. Maar Frieda is geen domme vrouw. Ze leest veel en citeert vlotjes Martinus Nijhoff. Een vrouw die zou kiezen voor een zomerjurk, een tuttig model wellicht, maar wel luchtiger. Over luchtig gesproken: ‘Afterparty’ wordt met recht omschreven als ‘tragikomedie’, want de tekst komt soms stevig aan de ribben, maar er zit ook veel humor doorheen verweven. Nog te zien tot en met 15 april. Informatie en kaartverkoop: www.middelburgsminitheater.nl
Cultuur Overal 